Merkez Bankası bulunduğu ülkedeki para politikalarında ülke çıkarlarını gözeterek adım atmaktan sorumlu kurumdur. Avrupa Birliği’ndeki tüm ülkeleri kapsayan bir tane Merkez Bankası vardır ve başkanı Mario Draghi’dir. Ülkemizde ise Merkez Bankası Başkanı görevini Erdem Başçı üstlenmektedir. 11 Haziran 1930’da T.C. Merkez Bankası kurulmuş ve banknot çıkartmak ve para hareketlerini düzenleme yetkisi ile işlemlerine başlamıştır.
Merkez Bankasının Görevleri
Fiyat istikrarının sağlanması için atılabilecek tüm adımları her ay toplanan kurul kararı ile piyasaya duyurmak, şeffaf bir şekilde geleceğe yönelik beklentilerini ve analizlerini anlatmaktır. Krediler üzerinde analiz yapmak düzenlemek ve denetlemek, bankalarda yer alan takas, tasfiye ve virman üzere görevini gerçekleştirmek, ülkedeki ödeme araçlarında adeta bir savunma kalkanı oluşturmak, ülkemizdeki döviz ve altın rezervlerini yönetme hakkına sahip olunması gibi özellikleri vardır.
Ayrıca MB banknot ihraç edebilir, devlet adına veznedarlık görevinin bulunduğunu, hükümet veya cumhurbaşkanı adına iktisadi ve mali konularda sorularını yanıtlayabilir, brifing verebilir, danışmanlık yapabilir. Ticari bankalarda yer alan paraların rezervlerini muhafaza edebilir. Reeskont avans işlemlerini organize etmek, mali piyasaları izlemek, ülke içinde bazı analizler gerçekleştirmek, uluslararası bazda gelişmiş ülkelerdeki verileri incelemek ve Türkiye’nin neler yapabileceğine karar vermek işlemleri olup Türkiye’deki bir yatırımcı mutlaka düzenli olarak kuruldan gelen açıklamaları incelemeli ve yatırımlarında analizlerine eklemeliydiniz.
Para Piyasasında İstikrar Oluşması
En önemli görevi istikrarı sağlamak ve ülkenin krize gitmesini, parasal olarak kaos ortamının egemen olmaması için çaba sarf etmek şeklinde özetlemek mümkündür. Ülkedeki para sistemini kontrol ederek, örneğin aşırı pahalanmış Usd/Try kuru için döviz satım ihalesi başlatılabilir ve miktarını, ne zaman başlatılacağını kurum kendisi karar verir. Faiz azaltma ya da artırma hamlesi de keza uygun konjonktür içindeysek ve gerekli ise gerçekleştirecektir. Genelde Türkiye faiz artırmayı ABD ve Avrupa Birliği’ne endekslemiştir. Bu iki bölgedeki faiz artışı TL’de değer kaybı yaşatacağından, etkiyi kırmak için faizleri artırmak bazen kaçınılmaz olmaktadır.
Rezervlerin Korunması
Döviz ve altın rezervlerinin azalması ülke için fiyatların yükselmesi ile sonuçlanabilir. Örneğin döviz kuru yükseliyor ve döviz kapasitemiz oldukça azaldı. Fiyatların düşmesi için seçeneklerden birini kaybetmiş olursunuz ve tek ihtimal yüksek miktarlarda faiz artırmaktır. 2001 krizinde benzer bir olay yaşadık ve tekrarlanmaması için daha fazla sıkı politika ve ülkesel bazda katı önlemler getirilmiştir.
Açık Piyasa İşlemleri
MB para politika yürütmesinde temel olarak banka rezervlerini kullanır ve zorunlu rezerv pek esnek bir araç değildir. Ülkeye sıcak para girişinin sağlanması faiz oranları ve bono, tahvil gibi kağıtlar ile sağlanabilir. Bir nevi yatırım aracı olup sadece parasını Türkiye’ye getirerek faizlere yatıran Japon ev kadınlarının zengin olduğu süreçler geçtiğimiz dönemlerde haber olmuştu. Türkiye gelişmekte olan bir ülke ve gelişmiş ülkelerdeki gibi düşük faiz oranlarını maalesef veremiyor. MB döviz alış ve satış işlemlerinde ülkenin ihtiyaç duyduğu miktarlarda işlemin başlaması için sistemi hazırdır ve döviz alım ve satım ihalesi gibi iki önemli aracı vardır. İlk yazdığımızda döviz ucuzlamıştır ve yükselmesi istenmektedir alım ihalesi başlatılabilir, döviz pahalıdır ve düşmesi isteniyorsa döviz satım ihalesi organize edilebilir. Tabi ne kadar etki edeceği önemli olup, dolar devamlı değer kazanıyorsa Usd/Try kuru buna pek kayıtsız kalamayacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder