TÜFE ve ÜFE Nedir?

TÜFE ve ÜFE göstergeleri, her ayın belli gününde TÜİK tarafından açıklanır ve son bulunan rakamlar kamuoyu ile paylaşılır. Okunuşları birbirine yakın olmasına rağmen anlamları farklı olup, doğru analiz etmek gerekli ve bu oluşumu yakalamak için ayrı ayrı açıklama gereği hissediyoruz.

TÜFE Nedir? 

Tüketici fiyat endeksi olarak açılımı vardır ve ülkemizdeki mal ve hizmetlere ilişkin tüm harcamalarının ne kadar olduğunu ifade eder. Kapsadığı sektörler arasında içecek, giyim, kültür, seyahat, yiyecek, çeşitli sektörlerdeki mal ve hizmetlere ilişkin harcamalar yer almaktadır. Her ayın ilk haftasında açıklama yapılır. TÜFE yıllık ve aylık bazda, ÜFE’de aynı şekilde yıllık ve aylık son göstergeleri yer alır. Türkiye açısından, para birimini değerli ya da değersizleştirecek etkiye sahip olduğu bilinmesi gerekir. Örneğin, 3 Şubat Salı 2015 itibari ile TÜFE yıllık önceki verisi %8.17 iken, beklenti %6.76 (düşmesi) şeklindeydi. Fakat %7.24 geldi ve Türk Lirası değer kazandı. Yine aynı ayda, TÜFE aylık ve ÜFE aylık olumlu gelmesine karşın; ÜFE yıllık beklentinin altında gelerek küçük bir olumsuzluk yaşanmasına neden oldu. Usd/Try, Eur/Try ve diğer Try döviz çifti yer alan tüm para Forex işlem yatırımlarına etkisi olacaktır. Yatırımcılar bu tür göstergelere oldukça dikkat eder.

ÜFE Nedir? 

Üretici fiyat endeksi açılımına sahip olup 4 farklı sektörden elde edilen veriler ışığında hazırlanır. İmalat, Enerji, Tarım ve Madencilik gibi sektörlerde her ay alınan veriler aylık fiyat endekslerine işlenir. Her ayın 25’ine kadar veriler toplanır ve açıklaması ertesi ayın ilk haftasında yapılır. Sektör ağırlığını inceleyecek olursak imalat ve %72 ve tarım %22 civarını kapsamaktadır. Kamu ve özel kesim sektörlerinde ilişkin fiyatların ne şekilde oluşacağı yönünde ve önümüzü görmemiz açısından dikkate değer bir gösterge olup, bazı önlemlerin alınması içinde Hükümet ya da MB tarafından incelendiğini belirtelim. Türkiye’de 5 bölgede içerisinde tüm veriler toplanarak oluşan bu endeksler, çeşitli ticaret odaları ve yayın organları aracılığı ile halkımız ile paylaşılır.

TÜFE ve ÜFE’nin Enflasyon Üzerindeki Etkileri 

Her ikisinin de talep ve maliyet enflasyonu şeklinde etkileme ihtimali vardır. Ülkemizdeki arz edilen hizmet ve mallar talep edilenden az olduğu taktirde, fiyatların artması şeklinde etkisi görülebilebilir, biz buna talep enflasyonu diyoruz. Halk arasında fiyatların daha fazla yükseleceği kanısı oluşmaya başlarsa, suni bakımdan fiyatların olağandan daha yükseğe çıkmasına neden olabilir. TÜFE değişimleri imalattaki girdi rakamlarının yükselmesine ve maliyetlerinde armasına etki edeceği için, mal fiyatının da yükselmesi karşısında halk tabanında alım gücünün gerilemesi şeklinde etkisi oluşacaktır. Dalgalanmaların enflasyon üzerinde direk bir etkisi olmamakla birlikte, fiyat artışları enflasyonun artmasında daha dikkate değer etki oluşturabilir diyebiliriz. Tanımladığımız bu ekonomik paradigmaya çekirdek enflasyon ismi verilir. Üretimle olan endeksler, tüketici fiyat endeksini etkileyerek; ÜFE’deki artışın birkaç ay sonra TÜFE’ye yansıması kaçınılmaz yapmaktadır.