Borsalarda Oluşan Balonlar Ne Zaman Patlar?

Borsa tarihi geçmişinden bugününe kadar birçok balon ile karşı karşıya kalmış ve bu balonlar patladığında facialara dönüşmüştür. Son zamanlarda var olduğu tartışılan hisse senedi balonu, tekrar eden konut balonu gibi faciaya dönüşmesi beklenen bazı tehlikelerin olduğu düşünülüyor.

Borsada oluşan balonların nedeni, görülen yükselişlerin ardından talebin daha da artması ve hemen her yatırımcının bu alana yönelmesi reel olmayan fiyatları oluşturuyor ve balon diye tabir edilen bu tehlikeler oluşuyor. Tarihte bu balonların birçok örneği var.

Bugün Societe Generale Stratejisti olan Albert Edwards, Standard & Poor's Endeksi'nde bir balon tehlikesi gördüğünden bahsetti. ABD'nin önemli endeksi olan S&P endeksinin daha fazla enerji kalmadığını belirtti ve borsalarda oluşan balonların patlamak üzere olduğunu belirtti.

Albert Edwards, bazı analistlerin yaşanan rekor yükselişlerin nedeni olarak gördüğü hisse senedi geri alımlarının artık bittiğini de ifade etti. Araştırmaya göre hisse geri alımları ikinci çeyrekte birinci çeyreğe göre % 20 oranında düşüş gösterdi ve artık genleşme imkanı kalmadı.

Tarihte yaşanan en büyük balonlara bir göz atmak istiyoruz. Bu geçmişten bugüne kadar küresel ekonomide yaşanmış balonları inceleyerek yaşanabilecek tehlikeleri göz ardı etmemeniz gerek.

Romanya Emlak Balonu:

Romanya'da eski dönem komünist apartman dairelerinin fiyatları 2002 ve 2007 yılları arasında % 1000 oranında yükseldi. Bükreş'teki bir konut fiyatı Londra ve Paris'le eşdeğer seviyeye ulaşmıştı.

Çin Hisse Senedi Balonu:

30 yıl boyunca büyüyen ekonomi sonrasında 2007 yılında Çin ekonomisi aşırı ısındı ve kısa süreli hisse senedi balonu oluştu. 2008 yılında da bir emlak balonu.

İspanya Emlak Balonu:

1985 ve 2008 yılları arasında bazı dönemlerde İspanya'da gayrimenkul sektöründe görülen muazzam fiyat artışı, 2000'li yıllarda başlayan kriz etkisiyle düşmeye başladı.

ABD Emlak Balonu:

ABD'nin yarısının gibi büyük bir kısım emlak balonundan olumsuz etkilendi. 2006 yılının başında yükselişe geçen konut fiyatları, 2006 – 2007 yılları arasında düşmeye başladı. 2012 yılında ise fiyatlar dip yaşadı.

Lale Balonu:

Lale spekülasyonu, Hollanda Altın Çağı'nda lale soğanlarının fiyatlarının birden aşırı bir şekilde yükselmesi ve ardından hızla düşmesi ile oluştu.

Güney Deniz Balonu:

Güney Deniz Şirketi hisselerinin üzerindeki spekülasyon 1720 yılında finansal çöküşe neden olan bu balon, ekonomik krize neden oldu. Buna rağmen şirket krizden sonra tekrar yapılandı ve uzun süre çalışmaya devam etti.

Demiryolu Balonu:

1840 yılında 9.500 millik demi yolu yapım projesi ortaya atıldıktan sonra orta sınıf demir yolu hisselerine aşırı bir talep oluştu. Bu şirketlerin hisseleri aşırı yükseldi ama projenin karlı olmaması nedeniyle hisseler birden dibe vurdu. Bu da orta sınıfın büyük bir hasar görmesine neden oldu.

Dot – com Balonu:

2000 yılının Mart ayında teknoloji borsası olan Nasdaq'daki hisse senetlerinin büyük değer kaybı yaşamadı ile sonuçlandı.

Uranyum Balonu:

2005 ve 2007 yılları arasında Nükleer enerjiye olan talebin aşırı artması, reaktörlerin kullanım sürelerinin uzaması ve stokların az olması Uranyum fiyatlarının hızlı bir şekilde aşırı yükselmesine neden oldu. Bir süre sonrada fiyatlar aynı hızda düştü. Sonuçta birçok maden ve araştırma şirketi battı.

Dünyanın En Pahalı Yiyecekleri

Amaç bazıları için karın doyurmanın dışında. Gösteriş, lüks yaşantının gerektirdikleri gibi nedenlere bağlanıyor. Dünya üzerinde milyonlarca insan bir yudum su, bir lokma ekmeğe muhtaç iken ve bulamadığı için ölürken, bu yiyecekleri görmek ve bu yiyecekleri yiyen insanlar olduğunu bilmek biraz sinir bozucu.

Dünyada açlık sınırının çok altında yaşayan milyonlar kişi var. Ama dünyanın en zengin insanı olarak adlandırılan kişilerde. Bu kişiler bu kadar zengin ve fakir olduğu için suçlu mu? Elbette böyle bir düşünce söz konusu olamaz ve sonsuza kadar tartışılabilir. Yorumları sizlere bırakarak bu yiyeceklerle sizleri tanıştırmak istiyorum:

Matsutake Mantarı

Mantarların kralı diyebilirsiniz. Bu mantarın yalnızca 1 tanesi için 95 – 950 dolar arası ödemeniz gerekiyor. Diğer mantarlardan farkı ise çok zor koşullarda yetişmesi ve toplandığı yerde tekrardan yetişmemesi.

Samundari Khazana

Denizden babam çıksa yerim diyorsanız, bunun karşılığını da ödemek zorundasınız. Ama bu sefer biraz pahalıya mal olabilir. Londra'da Bombay Brasserie'de yiyebileceğiniz bu yemek deniz ürünlerini içeriyor ve değeri 3200 dolar. İçerisinde ıstakoz, havyar ve deniz salyangozu var. Aynı zamanda yenilebilir altın ile servis ediliyor.

Densuke Karpuzu

Yaz gelince vazgeçilmeziniz olan ve tane 1 lira diye bağıran pazarcılardan farklı olan bu karpuzun değeri tam olarak 6300 dolar. Japonya'nın Hokkaido adasında yetişen ve yılda yalnızca 10 bin adet üretilen bu karpuz diğer karpuzlardan daha lezzetli imiş.

The Golden Opulence Sundae

Guinness Rekorlar Kitabı'nda dünyanın en pahalı tatlısı olarak karşımıza çıkan bu tatlının değeri tam olarak 1000 dolar. Manhattan'da Serendipity 3'de satılan bu tatlı, Madagaskar vanilyası, 5 top Tahiti vanilya soyası dondurması, dünyanın en pahalı çikolatası olan Amedei Porceleana'yı içeriyor. Son olarak tepesine de bir 24 karatlık altın konduruluyor.

Kobe Sığır Eti

Dünyanın en yağlı eti olma özelliğine sahip olan bu et, Japonya'da Wagyu sığırlarından elde ediliyor. Etin lezzetini veren yağ, sığırların sürekli hareketsiz kalması ile sağlanıyor ve özel bir bira ile besleniyorlar. Ayrıca hayvanın vücudunda yağın homojen dağılımı için de masaj yapılıyor. Kilosu tam olarak 1000 – 1500 dolar arasında değişiyor.

Knipschildt Chocolatier

Tanesi 250 dolar olan bu çikolatayı almak için ön sipariş vermeniz gerekiyor. Çünkü bu çikolatalar, Valrhona kakaosu içeriyor.

Essen Sandviçi

Bir sandviç nasıl pahalı olabilir ki diye sorgulamayın. Diğer sandviçlerde olduğu gibi jambon, yumurta içermesinin yanı sıra içerisinde bulunan trüf mantarı onu pahalı yapan malzeme. Tam olarak 200 dolara bu sandviçin tadına bakabilirsiniz. Karnınızı doyurur mu, işte orası malum!