Diferansiyel, otomobillerin arka düzenlerinde bulunan bir
düzenektir. Diferansiyel sistemi bulunmadığında, araç tekerleri virajlarda iç
ve dış tekerler aynı ölçüde dönerek dairesel hareketi zorlaştıracak, şasi veya
aks düzeneğinin kırılmasına neden olacaktır. Diferansiyel sistemi her iki
tekerin arasına yarım dişli düzenekle kurulmaktadır. Arkadan çekişli
otomobillerde her çift teker için ayrı ayrı iki tane diferansiyel sistemi
bulunmaktadır. Diferansiyel, diferansiyel yağı, sabit hız mafsallar, universal
mafsallar ve şaft bölümlerinden oluşmaktadır.
Diferansiyel Nedir?
Otomobiller, düz bir yolda giderken eşit oranda dönmektedir.
Araç, viraja girdiğinde dışta kalan teker iç tekere göre daha fazla yol alması
gerekir. Alacağı mesafe uzun olduğu için dışta kalan teker iç tekere göre daha
hızlı dönmek zorundadır. Her iki teker eşit hızda döndüğünde viraj hareketi
zorlaşacak, hatta şasi, aks gibi parçaların kırılmasına yol açacaktır. Bu
nedenle diferansiyel, araç çalışma prensibinde ve kolay dönüş sağlaması için
önemli bir sistemdir.
Diferansiyel Kilidi Nedir?
Diferansiyel, kısaca araçlarda çekişi sağlayan tekerlerin
hız dengelerini sağlayarak dönüşü kolaylaştıran dişli sistemdir. Diferansiyel
kilidi, bazı binek otomobillerde, tırlarda, yarış otomobillerinde bulunan bir
sistemdir. Diferansiyel kilidi, araçta bulunan tekerlerden biri patinaja
düştüğünde veya çukura girdiğinde, patinaj – çukurda olan tekere giden gücü
azaltır. Böylece diferansiyel kilidi, aracın boşa güç harcamasını engeller.
Diferansiyel Parçaları Nelerdir?
Diferansiyelin en önemli, olmazsa olmaz parçası,
diferansiyel yağlarıdır. Diferansiyel düzenli olarak yağ bakımı yapılmalıdır.
Diferansiyel yağlanırken mutlaka bu işlem için özel üretilmiş yağlar
kullanılmalıdır. Diferansiyel sistemi içerisinde alt ve üst tarafında iki tıpa
bulunan bir yağ kovası bulunmaktadır. Yağ kovasının alt kısmındaki tıpa,
içerideki yağın boşaltılmasına, üst kısmındaki tıpa ise yeni yağın konulması
içindir. Diferansiyelde yer alan şaft, esnek yapılıdır. Şaftın görevi,
diferansiyel ile şanzımanı birbirine bağlamaktır.
Özellikle bozuk, engebeli ve çukur bulunan yollarda, şaft
kendi üzerine düşen eğilimleri ve esnekliği sağlayarak şanzımanı düz konumda
tutar. Universal mafsallar, şaftı şanzımana ve diğer yandan da diferansiyele
bağlamak için kullanılmaktadır. Universal mafsallar, şaftın iki tarafında
bulunmaktadır. Otomobil, engebeli, çukurlu yollarda ilerlerken universal mafsallar
ile engebeleri araç içindeki kişilere hissettirmemektedir. Universal mafsalların
esnek olmasına dikkat edilmelidir. Esnekliği sayesinde yol tutuşunu sağlayan,
universal mafsallar yeteri kadar esnek olmadığında işe yaramamaktadır.
Tekeri döndüren, motorlardan tekerlere gelen sürekli güç
gönderilmektedir. Sabit hız mafsalları, tekerlere verilen dönüş kuvvetini
dengeleyerek, tekerlere daha büyük açılardan ve daha etkili biçimde verilmesini
sağlamaktadır. Sabit hız mafsalları, motordan tekerlere giden her iki kuvvet
arasındaki süre dilimini en aza indirerek, bu tekerlere giden büyük kuvveti,
arabaya zarar vermemesi için en yumuşak şekilde gerçekleştirmektedir.
Diferansiyelin Araçlar İçin Önemi Nedir?
Diferansiyel sistemi Fransız bir mucit tarafından 1827
yılında icat edilse de arabalarda 1916 yılında kullanılmaya başlamıştır. Araç
seyir halindeyken yol tutuşunu kaybettiğinde, patinaj çektiğinde, çukura
düştüğünde aracın arka kısmı savrulabilir. Yol tutuşu, güvenli seyahat ve
aracın arka kısmının savrulmasından kaynaklı kazaları önlemek için diferansiyel
araçlarda büyük önem taşımaktadır.
